نقش فراشناخت، هوش وخودکارآمدی در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش فراشناخت، هوش و خودکارآمدی در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان سال اول متوسطه بود. نمونه‌ی پژوهش که به روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای تصادفی انتخاب گردیدند شامل 298 دانش‌آموز (123 دختر و 175 پسر) سال اول دبیرستان شهرستان دنا از توابع استان کهگیلویه و بویراحمد بود. برای اندازه‌گیری متغیرهای پژوهش از پرسشنامه‌ی آگاهی فراشناختی (شراو و دنیسون، 1994)، خرده مقیاس پرسشنامه انگیزش برای یادگیری (پینتریچ و دی گروت، 1990) و آزمون پیش‌رونده‌ی ریون (1938) استفاده شد. نتایج حاصل از محاسبه‌ی پایایی و روایی ابزار‌‌ها با استفاده از ضرایب پایایی آلفای کرونباخ، بازآزمایی و همبستگی هر عامل با نمره‌ی کل حاکی از پایایی و روایی قابل قبول آزمون‌‌‌ها بود.

یافته‌های حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه بیانگر این بود که هر سه متغیر هوش، فراشناخت، و خودکارآمدی پیش‌بینی‌کننده‌ی مثبت پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان هستند؛ هوش دارای بیشترین سهم در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی است و بعد از آن خودکارآمدی و فراشناخت قرار دارد. همچنین، از میان ابعاد فراشناخت، تنظیم شناخت به‌طور معناداری پیشرفت تحصیلی را پیش‌بینی می‌کند اما دانش شناخت پیش‌بینی‌کننده‌ی معنی‌داری از پیشرفت تحصیلی نیست.

نتایج تحلیل رگرسیون متغیرهای پژوهش در مورد دختران و پسران نشان داد که هوش پیشرفت تحصیلی هر دو جنس را پیش‌بینی می‌کند اما خودکارآمدی تنها پیشرفت تحصیلی پسران را پیش‌بینی می‌نماید. همچنین، در نمره‌ی هوش و پیشرفت تحصیلی تفاوت معنی‌داری به نفع پسران وجود دارد. در مورد خودکارآمدی و فراشناخت میانگین دو جنس تفاوتی ندارد.

نویسنده: عین اله طیموری فرد